Przedszkole Miejskie nr2,

im.Wandy Chotomskiej w Kołobrzegu

PROGRAM ADAPTACYJNY

DLA DZIECI NOWOPRZYJĘTYCH 

„Dzień dobry, panie Andersenie.

My nie rzucamy słów na wiatr:

będziemy starać się codziennie,

żeby łabędzie ujrzał świat.

Pan wie, co będzie, co z nas będzie,

i już niedługo przyjdzie czas,

że wyrośniemy na łabędzie

i pofruniemy aż do gwiazd!”

„Dzień dobry, panie Andersenie”

W.Chototmska

Spis treści

Wstęp

1. Obszary Podstawy Programowej.
2. Cele programu adaptacyjnego:

a)      Cel główny

b)     Cele szczegółowe

c)      Cele operacyjne

3. Metody i formy realizacji programu adaptacyjnego.
4. Harmonogram realizacji programu adaptacyjnego.
5. Oczekiwane efekty wdrażania programu adaptacyjnego.
6. Wskazówki i rady dla rodziców pomocne dziecku w przekroczeniu progu przedszkola.
7. Oczekiwane efekty wdrażania programu adaptacyjnego-ewaluacja działań.
8. Załączniki(ankieta dla rodziców, proponowane zabawy integracyjne).

Wstęp

Adaptacja oznacza proces akomodacji człowieka w celu lepszego dopasowania się do środowiska/społeczności. Dla dzieci, które po raz pierwszy rozpoczynają edukacje przedszkolną jest to przełomowy moment w ich życiu. Pierwsze kontakty z grupą rówieśniczą i znaczna zmiana dotychczasowego planu dnia różnie wpływają na zachowanie dzieci. Poziom zdolności dostosowania się u dzieci w wieku przedszkolnym jest zróżnicowany, dlatego niektóre przedszkolaki przechodzą ten okres łagodniej a niektóre mogą mieć trudności w odnalezieniu się w grupie rówieśniczej, w nowym miejscu. By zmniejszyć stres dzieci związany z nową sytuacją życiową opracowano „Program Adaptacyjny” dotyczący dzieci nowoprzyjętych. Program ten ma na celu pomóc dzieciom jak również rodzicom w zniwelowaniu stresu, jaki towarzyszy im w pierwszym etapie edukacji. Rozpoczęcie pozytywnej adaptacji w dużej mierze zależy od nas-od dorosłych, ponieważ to my ukierunkowujemy nastawienie dzieci do poznania nowego. Zadaniem przedszkola dla nowoprzyjętych dzieci jest asymilacja domu, w którym nasi podopieczni czują się bezpiecznie. Dlatego dzieci, które przekraczają po raz pierwszy próg przedszkola już wcześniej powinny być pozytywnie ukierunkowane przez rodziców/opiekunów względem nowego miejsca. By proces adaptacji dzieci przebiegał pomyślnie współpraca między nauczycielami i rodzicami powinna przebiegać bez zakłóceń. Nauczyciele jak również rodzice powinni zapewnić dzieciom poczucie bezpieczeństwa, które stanowi najważniejszą z potrzeb psychicznych każdego człowieka.

1.Obszary Podstawy Programowej

Realizacja Obszarów Podstawy Programowej to elementarny wyznacznik do opracowania Programu Adaptacyjnego.

Program Adaptacyjny realizuje następujące obszary z Podstawy Programowej:

1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie
   i w sytuacjach zadaniowych.
2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywaniu ładu i porządku.

6.    Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.

2. Cele programu adaptacyjnego

a) Cel główny:

·         Stworzenie dzieciom warunków do łatwej adaptacji w przedszkolu

b) Cele szczegółowe:

• Ułatwienie dzieciom startu przedszkolnego,
• Obniżenie lęku dzieci przed rozstaniem z rodzicami, a także obniżenie lęku rodziców związanego z koniecznością oddania dziecka pod opiekę personelu przedszkola,
• Skrócenie czasu adaptacji dziecka do przedszkola,
• Integracja ze środowiskiem przedszkolnym,
• Uświadomienie rodzicom potrzeb emocjonalnych dziecka,
• Nawiązanie więzi emocjonalnej między dzieckiem, a nauczycielem i grupą,
• Nawiązanie relacji z rodzicami, która ma ułatwić dalszą współpracę,
• Integrację rodziców między sobą,
• Wzmocnienie dorosłego w roli rodzica,
• Wspomaganie dziecka w opanowaniu czynności samoobsługowych,
• Uczulenie rodziców na sytuacje trudne, spotykane przez dziecko w przedszkolu,
• Zapoznanie rodziców z ramowym rozkładem dnia oraz pomieszczeniami przedszkola,
• Budowanie zaufania między nauczycielem, a rodzicem.

c) Cele operacyjne:

Dziecko:

• Spokojnie rozstaje się z rodzicem,
• Ma pozytywne doświadczenia związane z przedszkolem,
• Rozpoznaje nauczycielkę przedszkola w sytuacjach poza przedszkolnych,
• Łatwiej przystosowuje się do nowego otoczenia,
• Pokonuje nieśmiałość, poczucie lęku i niepewność,
• Ma przyjemne doświadczenia w kontaktach z innymi dziećmi i personelem przedszkola,
• Pobyt w przedszkolu kojarzy mu się z dobrą i wesołą zabawą,
• Zna zasady przebywania w grupie rówieśniczej,
• Nawiązuje nowe kontakty i przyjaźnie z innymi dziećmi,
• Pewnie zwraca się o pomoc do personelu przedszkola,
• Dokonuje czynności samoobsługowych,

Rodzice:

• Wiedzą, w jakich warunkach będzie przebywało ich dziecko,
• Znają rozkład dnia w przedszkolu,
• Wiedzą, jak zachowuje się ich dziecko na tle rówieśników,
• Nie mają obaw zostawiając dziecko w przedszkolu,
• Znają zasady przebywania dziecka w przedszkolu,
• Znają nauczycieli i nawiązują współpracę z przedszkolem,
• Zapoznają się ze sposobami złagodzenia rozłąki w pierwszych dniach pobytu dziecka w przedszkolu,
• Nawiązują znajomość z pozostałymi rodzicami,
• Poznają wiele aspektów rozwoju swojego dziecka,
• Poznają formy i metody przybliżania dziecku nowego środowiska,
• Potrafią przewidzieć trudności adaptacyjne dziecka,
• Pozytywnie myślą o przedszkolu.

3.Metody i formy realizacji programu adaptacyjnego.

Metody:

·         podająca - np. opowiadanie, wiersz, historyjka obrazkowa,  piosenka itp.

·         aktywizująca - oparta na przeżywaniu  różnorodnych treści i wartości,

·         problemowa – oparta na odkrywaniu nowych wiadomości podczas rozwiązywania problemów, np. inscenizacja , burza mózgów, gry dydaktyczne,

·         praktyczna  - oparta na działaniu polegającym na zmienianiu rzeczywistości i samego siebie  poprzez sprawdzanie wiadomości w praktyce, ćwiczenia,

·         metody odtwórcze / zabawowo-naśladowcze, zadaniowe, sytuacyjne/, metody twórcze R. Labana, W. Sherborne, i in

             Formy:

• Spotkania grupowe z rodzicami,
• Spotkania z dziećmi,
• Spotkania z panią psycholog,
• Konsultacje indywidualne,
• Przedstawienie przedszkolne w wykonaniu rodziców, nauczycieli dla nowoprzyjętych dzieci i ich rodziców,
• Odwiedziny na pikniku przedszkolnym (wspólne zabawy z już uczęszczającymi dziećmi).

4.Harmonogram realizacji programu adaptacyjnego.

5.Oczekiwane efekty wdrażania programu adaptacyjnego.

Względem dziecka:

• Spokojne rozstawanie się z rodzicem,
• Zmniejszenie negatywnych uczuć związanych z nową sytuacją,
• Szybsze przystosowanie się do nowego otoczenia,
• Poznanie personelu przedszkola oraz pomieszczeń i urządzeń, jakimi dysponuje przedszkole,
• Pokonanie nieśmiałości, poczucia lęku i niepewności,
• Przyzwyczajenie do przebywania w grupie rówieśniczej,
• Pozytywne doświadczenia dzieci w kontaktach z osobami trzecimi i rówieśnikami,
• Kojarzenie pobytu w przedszkolu z wesołą i ciekawą zabawą,
• Podejmowanie prób nawiązywania nowych kontaktów i przyjaźni z innymi dziećmi,
• Przestrzeganie podstawowych zasad współżycia w grupie oraz zakazu samodzielnego oddalania się od grupy,
• Zwracanie się z zaufaniem o pomoc do personelu przedszkola.

Względem rodziców

• Poznanie warunków, w jakich będzie przebywało ich dziecko,
• Zapoznanie się z rozkładem dnia w przedszkolu,
• Obserwowanie zachowania dziecka na tle innych rówieśników,
• Przezwyciężenie obaw przed zostawieniem dziecka w przedszkolu,
• Poznanie swojego dziecka całkiem z innej strony,
• Zapoznanie się z wymogami dotyczącymi uczestniczenia w życiu przedszkola,
• Poznanie nauczycieli i nawiązanie współpracy z przedszkolem,
• Poznanie sposobów, jak można pomóc dziecku złagodzić rozłąkę w pierwszych dniach pobytu w przedszkolu,
• Zaznajomienie się z pozostałymi rodzicami.

Względem nauczyciela:

• Bliższe poznanie dzieci, którymi będzie się opiekował,
• Poznanie opinii rodziców dotyczących pracy przedszkola,
• Planowanie pracy w oparciu o wyniki obserwacji zachowań dzieci,
• Poznanie oczekiwań rodziców wobec przedszkola,
• Poznanie nawyków zachowania się dziecka w domu, sposobów żywienia i zainteresowań na podstawie wstępnych rozmów z rodzicami.

6.Wskazówki i rady dla rodziców pomocne dziecku w przekroczeniu progu przedszkola.

Cały proces adaptacji można złagodzić poprzez wzbogacenie pozytywnych doświadczeń i kontaktów z dorosłymi, rówieśnikami w środowisku rodzinnym, ponieważ działania te zmniejszają zależność emocjonalną dziecka od rodziców. Umiejętności nabyte w domu w dużej mierze mają pozytywny wpływ na przystosowanie się dziecka w środowisku przedszkolnym.

Wskazówki dla rodziców ułatwiające adaptacje dziecka w przedszkolu:

·         Pozytywne nastawienie do przedszkola

·         Zaufanie do personelu

·         Wcześniejsze stworzenie okazji przebywania z innymi dorosłymi

·         Umożliwienie kontaktów z innymi dziećmi

·         Usamodzielnienie dziecka

·         Akceptacja dziecka, zrozumienie jego stresu, wspieranie go

·         Wprowadzenie w domu podobnych potraw, które są przedszkolu

·         Okazywanie spokoju, poczucia bezpieczeństwa podczas rozstania

·         Wspólne spędzanie czasu po odebraniu go z przedszkola

·         Ujednolicenie rytmu dnia w przedszkolu i w domu.

Działania podejmowane przez rodzica, które utrudniają dziecku adaptacje w przedszkolu:

·         brak zaufania do przedszkola

·         podejrzliwość wobec personelu

·         wyrzuty sumienia, niepokój, lęk

·         brak doświadczeń społecznych w kontaktach z innymi dorosłymi i dziećmi

·         nadopiekuńczość, wyręczanie dziecka w czynnościach związanych z samoobsługą

·         straszenie dzieci

·         brak czasu dla dziecka

·         brak zrozumienia dla trudnych zachowań dziecka, odrzucenie.

Wskazania dla rodziców pomocne dziecku w przekroczeniu progu przedszkola:

·         Czytanie i opowiadanie bajek o przedszkolu,

·         Nauczanie dziecka samoobsługi,

·         Informuj dziecko o tym, że czas w przedszkolu będzie spędzało w obecności innych dzieci, bez rodziców,

·         Okazuj spokój, daj dziecku poczucie bezpieczeństwa podczas rozstania,

·         Spędzaj czas z dzieckiem po odebraniu go z przedszkola,

·         Myśl pozytywnie o placówce,

·         Stopniowo przyzwyczajaj dziecko do placówki - pierwszy tydzień wczesne odbieranie dziecka, następne tygodnie stopniowo później

·         Akceptuj płacz dziecka,

·         Baw się z dzieckiem w przedszkole,

·         Zostawiaj dziecko pod opieką innych osób dorosłych np. koleżanki,

·         Daj dziecku do przedszkola „kawałek domu” np. ulubioną chusteczkę, misia,

·         Odwiedzaj z dzieckiem przedszkole i baw się w ogrodzie przedszkolnym, bierz udział w zajęciach adaptacyjnych.

Rady dla rodziców na pierwsze dni:

• Zapanuj nad swoim zdenerwowaniem – dziecko doskonale wyczuwa twój stan psychiczny, który może udzielić się maluchowi,
• Decyzja o długości pożegnania – czy będzie ono długie, czy krótkie. Zależy ono od psychiki dziecka i jego indywidualnych potrzeb emocjonalnych,
• Staraj się rozmawiać o przedszkolu jak o niesamowitej przygodzie, wspominając niekiedy o własnych pozytywnych przeżyciach związanych
  z edukacją przedszkolną,
• Nie zapomnij dać dziecku zapasowych ubrań, przykra niespodzianka może przytrafić się każdemu,
• Przygotuj dziecko do rozstania z mamą, tatą,
• Nie przeciągaj pożegnania w szatni, pomóż dziecku rozebrać się, pocałuj je i wyjdź,
• Nie zabieraj dziecka do domu, kiedy płacze przy rozstaniu - jeśli zrobisz to, choć raz, będzie wiedziało, że łzami może wszystko wymusić,
• Nie obiecuj - jeżeli pójdziesz do przedszkola, to coś dostaniesz
• Odbierając dziecko, możesz mu dać maleńki prezencik, ale nie może to być forma przekupywania,
• Kontroluj to, co mówisz. Zamiast: już możemy wracać do domu, powiedz: teraz możemy iść do domu. To niby niewielka różnica, a jednak pierwsze zdanie ma negatywny wydźwięk,
• Nie wymuszaj na dziecku, aby zaraz po przyjściu do domu opowiedziało, co wydarzyło się w przedszkolu, to powoduje niepotrzebny stres,
• Czas pobytu małych dzieci w przedszkolu nie powinien być długi. Jeśli to możliwe, w pierwszych dniach odbieraj dziecko po obiedzie. Potem stopniowo zwiększaj czas pobytu dziecka w przedszkolu,
• Uwaga! Nie spóźniaj się z odbieraniem dziecka - jeśli obiecałeś, że przyjdziesz wcześniej, dotrzymaj słowa, pamiętaj: żegnaj i witaj swoje dziecko zawsze z uśmiechem.

7.Oczekiwane efekty wdrażania programu adaptacyjnego-ewaluacja działań.

Celowość i efektywność proponowanych przez program działań należy monitorować przez cały okres procesu adaptacyjnego.

Sposoby monitoringu:

1. Ankieta dla rodziców,
2. Ankieta informacyjna o dziecku,
3. Karty obserwacji dzieci ,
4. Zdjęcia ,
5. Protokoły zebrań z rodzicami,
6. Scenariusze zajęć integracyjnych.

8.Załączniki(ankiety dla rodziców, proponowane zabawy integracyjne).

Załączniki:

1.Ankieta informacyjna o dziecku.

2. Karta oceny spotkań nauczyciela z dziećmi oraz ich rodzicami.

3.Zestaw proponowanych zabaw integracyjnych.